Raja Hanuwant Singh Bisen of Kalakankar Freedom fighter рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдЧुрд▓ाрдоी рд╕े рджेрд╢ рдХो рдЖрдЬाрдж рдХрд░ाрдиे рдоें рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рд░िрдпाрд╕рдд рдХा рднी рдЕрдкрдиा рдПрдХ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╣ै। рдЕрд╡рдз (рдЬिрд▓ा рдк्рд░рддाрдкрдЧреЭ, рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢) рд╕्рдеिрдд рдЗрд╕ी рд░िрдпाрд╕рдд рдоें рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдиे рдЦुрдж рд╡िрджेрд╢ी рдХрдкреЬों рдХी рд╣ोрд▓ी рдЬрд▓ाрдИ рдеी। рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓реЬाрдИ рдХे рджौрд░ाрди рд▓ोрдЧों рддрдХ рдХ्рд░ांрддि рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣िрди्рджी рдЕрдЦрдмाрд░ ‘рд╣िрди्рджोрд╕्рдеाрди’ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рд╕े рд╣ी рдиिрдХाрд▓ा рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕рдоें рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓реЬाрдИ рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЦрдмрд░ों рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ рд▓ोрдЧों рдХो рдЬрдЧाрдиे рдХा рдХाрдо рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдпрд╣ां рдХी рдзрд░рддी рдиे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХी рд▓реЬाрдИ рдоें рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рд╕्рд╡рд░्рдгिрдо рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдоें рд▓िрдЦा। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХ्рд░ांрддि рдХा рдмिрдЧुрд▓ рдпрд╣ाँ рдХे рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдмिрд╕ेрди рдиे рдмрдЬाрдпा рдеा।
Raja Hanuwant Singh рд░ाрдЬा рдмैрд░िрд╕ाрд▓ рдХी рд╡िрдзрд╡ा рд░ाрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдЧोрдж рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж 1826 рдоें рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рд░िрдпाрд╕рдд рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ рдмैрдаे। рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдиे 1844 рдоें рдЧंрдЧा рдХे рдХिрдиाрд░े рдХिрд▓ा рдмрдирд╡ाрдпा। 1853 рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдзाрд░ुрдкुрд░ рдФрд░ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдХे рдХिрд▓ों рдХो рдЬрдм्рдд рдХрд░ рдЙрдирдХी рд░िрдпाрд╕рдд рдХे рдХрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЫीрдирдХрд░ рд╕ीрдзे рдЕрдкрдиे рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдоें рд▓े рд▓िрдпे। рд▓ेрдХिрди 1857 рдоें рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдХिрд▓ा рд╡ рдЕрди्рдп рд╕ंрдкрдд्рддिрдпां рд╡ाрдкрд╕ рд▓ेрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд░рд╣े। 1849 рдоें рдЕрд╡рдз рдХे рд░ाрдЬा рд╡ाрдЬिрдж рдЕрд▓ी рд╢ाрд╣ рдиे рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХो рд░ाрдЬा рдХा рдЦिрддाрдм рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдеा। рд╕рди 1857 рдоें рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдиे рджेрд╢ рдХी рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рд╕े рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдмреЬे рдкुрдд्рд░ рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рд▓ाрд▓ рд╕ाрд╣рдм рдк्рд░рддाрдк рд╕िंрд╣ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें 1000 рд╕ैрдиिрдХों рдХी рдПрдХ рдмрдЯाрд▓िрдпрди рдмрдиाрдИ рдФрд░ рдЗрд╕ी рдмрдЯाрд▓िрдпрди рдХा рдиेрддृрдд्рд╡ рдХрд░рддे 19 рдлрд░рд╡рд░ी 1858 рдХो рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЪांрджा рдХे рдпुрдж्рдз рдоें рдХॉрд▓िрди рдХैрдо्рдкрдмेрд▓ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рд╡ाрд▓ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдлौрдЬों рд╕े рд▓ोрд╣ा рд▓ेрддे рд╣ुрдП рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рдк्рд░рддाрдк рд╕िंрд╣ рд╢рд╣ीрдж рд╣ो рдЧрдпे।рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा
Raja Hanuwant Singh рдХे рдХрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЫीрди рд▓िрдП рдеे। рд╡े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рд╕े рджो рджो рд╣ाрде рдХो рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ैрди्рдп рддैрдпाрд░ी рднी рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рддрднी 1857 рдХी рдХ्рд░ांрддि рдХे рдЪрд▓рддे рдХाрдирдкुрд░, рд▓рдЦрдирдК, рдЭाँрд╕ी рдФрд░ рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдЖрджि рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдмрдЧाрд╡рдд рдХा рдЭрди्рдбा рдмुрд▓рди्рдж рд╣ो рдЪुрдХा рдеा। рдЬрдЧрд╣ рдЬрдЧрд╣ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдиिрд╢ाрдиे рдкрд░ рдеे। рдЕрддः рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдХुрдЫ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ाрд░ों рд╕рд╣िрдд рд░ाрдЬा рд╣рдиुрд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпे। рд░ाрдЬा рдиे рдЕрддिрдеि рдзрд░्рдо рдХा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ें рд╢рд░рдг рджी, рд░рд╣рдиे рдЦाрдиे рд╡ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдЗंрддрдЬाрдо рдХिрдпा। рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рдЬрдм рдоाрд╣ौрд▓ рдЬрдм рдХुрдЫ рд╢ांрдд рд╣ुрдЖ рддрдм рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ीрдпों рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा। рд░ाрдЬा рдиे рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдиाрд╡ों рдХा рдЗंрддрдЬाрдо рдХिрдпा। рдиाрд╡ рдЪрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдиे рд░ाрдЬा рдХा рдЖрднाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмрдЧाрд╡рдд рдХो рдХुрдЪрд▓рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рдЕрдкीрд▓ рдХी। рдмрд╕ рдлिрд░ рдХ्рдпा рдеा। рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХो рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖ рдЧрдпा рдФрд░ рд╡े рддрдирдХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдмोрд▓рдиे рд▓рдЧे- ‘‘рддुрдо рд▓ोрдЧों рдиे рдоुрд╕ीрдмрдд рдоें рдоेрд░े рдпрд╣ाँ рд╢рд░рдг рдоांрдЧी। рдоैंрдиे рдЕрддिрдеि рдзрд░्рдо рд╡ рд╢рд░рдгाрдЧрдд рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХो рдХ्рд╖ाрдд्рд░ рдзрд░्рдо рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рддुрдо्рд╣ें рд╢рд░рдг рджी, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी। рдпрджि рдоैं рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдХрд░рддा рддो рдоेрд░े рдХ्рд╖рдд्рд░िрдд्рд╡ рдкрд░ рджाрдЧ рд▓рдЧрддा। рдкрд░ рдпाрдж рд░рдЦो ! рддुрдо рд▓ोрдЧों рдиे рдоेрд░ा рд░ाрдЬ्рдп рдЫीрдиा рд╣ै, рдоेрд░े рджेрд╢ рдХे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдЧुрд▓ाрдо рдмрдиाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рд╣ै। рддुрдо рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдкрд╣ुँрдЪो, рдоैं рднी рдЕрдкрдиी рд╕ेрдиा рд▓ेрдХрд░ рддुрдорд╕े рд░рдгрднूрдоि рдоें рджो рджो рд╣ाрде рдХрд░рдиे рдХो рдкрд╣ुँрдЪрддा рд╣ूँ. рдпрд╣ी рдоेрд░ा рд░ाрдЬрдкूрддी рдзрд░्рдо рд╣ै। рдЙрдирдХे рд╡рдЪрди рд╕ुрди рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣рддрдк्рд░рдж рд░рд╣ рдЧрдпे। рддрднी рдЧंрдЧा рдоैрдпा рдХी рдЬрдп рдмोрд▓рддे рд╣ुрдП рдиाрд╡िрдХों рдиे рдиाрд╡ рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдХी рдУрд░ рд░рд╡ाрдиा рдХрд░ рджी।
рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ Raja Hanuwant Singh рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ीрдпों рдХो рдЙрдЪ्рдЪ рдХ्рд╖рдд्рд░िрдп рдЖрджрд░्рд╢ों рдХे рджрд░्рд╢рди рдХрд░рд╡ा рдХрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдд्рдоा рдХो рднी рд╢рд░्рдоिंрджा рдХрд░ рджिрдпा рдеा।
Raja Hanuwant Singh рд░ाрдЬा рдмैрд░िрд╕ाрд▓ рдХी рд╡िрдзрд╡ा рд░ाрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдЧोрдж рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж 1826 рдоें рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рд░िрдпाрд╕рдд рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ рдмैрдаे। рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдиे 1844 рдоें рдЧंрдЧा рдХे рдХिрдиाрд░े рдХिрд▓ा рдмрдирд╡ाрдпा। 1853 рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдзाрд░ुрдкुрд░ рдФрд░ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдХे рдХिрд▓ों рдХो рдЬрдм्рдд рдХрд░ рдЙрдирдХी рд░िрдпाрд╕рдд рдХे рдХрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЫीрдирдХрд░ рд╕ीрдзे рдЕрдкрдиे рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдоें рд▓े рд▓िрдпे। рд▓ेрдХिрди 1857 рдоें рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдХिрд▓ा рд╡ рдЕрди्рдп рд╕ंрдкрдд्рддिрдпां рд╡ाрдкрд╕ рд▓ेрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд░рд╣े। 1849 рдоें рдЕрд╡рдз рдХे рд░ाрдЬा рд╡ाрдЬिрдж рдЕрд▓ी рд╢ाрд╣ рдиे рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХो рд░ाрдЬा рдХा рдЦिрддाрдм рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдеा। рд╕рди 1857 рдоें рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдиे рджेрд╢ рдХी рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рд╕े рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдмреЬे рдкुрдд्рд░ рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рд▓ाрд▓ рд╕ाрд╣рдм рдк्рд░рддाрдк рд╕िंрд╣ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें 1000 рд╕ैрдиिрдХों рдХी рдПрдХ рдмрдЯाрд▓िрдпрди рдмрдиाрдИ рдФрд░ рдЗрд╕ी рдмрдЯाрд▓िрдпрди рдХा рдиेрддृрдд्рд╡ рдХрд░рддे 19 рдлрд░рд╡рд░ी 1858 рдХो рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЪांрджा рдХे рдпुрдж्рдз рдоें рдХॉрд▓िрди рдХैрдо्рдкрдмेрд▓ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рд╡ाрд▓ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдлौрдЬों рд╕े рд▓ोрд╣ा рд▓ेрддे рд╣ुрдП рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рдк्рд░рддाрдк рд╕िंрд╣ рд╢рд╣ीрдж рд╣ो рдЧрдпे।рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा
Raja Hanuwant Singh рдХे рдХрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЫीрди рд▓िрдП рдеे। рд╡े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рд╕े рджो рджो рд╣ाрде рдХो рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ैрди्рдп рддैрдпाрд░ी рднी рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рддрднी 1857 рдХी рдХ्рд░ांрддि рдХे рдЪрд▓рддे рдХाрдирдкुрд░, рд▓рдЦрдирдК, рдЭाँрд╕ी рдФрд░ рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдЖрджि рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдмрдЧाрд╡рдд рдХा рдЭрди्рдбा рдмुрд▓рди्рдж рд╣ो рдЪुрдХा рдеा। рдЬрдЧрд╣ рдЬрдЧрд╣ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░िрдпों рдХे рдиिрд╢ाрдиे рдкрд░ рдеे। рдЕрддः рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдХुрдЫ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ाрд░ों рд╕рд╣िрдд рд░ाрдЬा рд╣рдиुрд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпे। рд░ाрдЬा рдиे рдЕрддिрдеि рдзрд░्рдо рдХा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ें рд╢рд░рдг рджी, рд░рд╣рдиे рдЦाрдиे рд╡ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдЗंрддрдЬाрдо рдХिрдпा। рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рдЬрдм рдоाрд╣ौрд▓ рдЬрдм рдХुрдЫ рд╢ांрдд рд╣ुрдЖ рддрдм рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ीрдпों рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा। рд░ाрдЬा рдиे рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдиाрд╡ों рдХा рдЗंрддрдЬाрдо рдХिрдпा। рдиाрд╡ рдЪрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдиे рд░ाрдЬा рдХा рдЖрднाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмрдЧाрд╡рдд рдХो рдХुрдЪрд▓рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рдЕрдкीрд▓ рдХी। рдмрд╕ рдлिрд░ рдХ्рдпा рдеा। рд░ाрдЬा рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рдХो рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖ рдЧрдпा рдФрд░ рд╡े рддрдирдХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдмोрд▓рдиे рд▓рдЧे- ‘‘рддुрдо рд▓ोрдЧों рдиे рдоुрд╕ीрдмрдд рдоें рдоेрд░े рдпрд╣ाँ рд╢рд░рдг рдоांрдЧी। рдоैंрдиे рдЕрддिрдеि рдзрд░्рдо рд╡ рд╢рд░рдгाрдЧрдд рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХो рдХ्рд╖ाрдд्рд░ рдзрд░्рдо рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рддुрдо्рд╣ें рд╢рд░рдг рджी, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी। рдпрджि рдоैं рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдХрд░рддा рддो рдоेрд░े рдХ्рд╖рдд्рд░िрдд्рд╡ рдкрд░ рджाрдЧ рд▓рдЧрддा। рдкрд░ рдпाрдж рд░рдЦो ! рддुрдо рд▓ोрдЧों рдиे рдоेрд░ा рд░ाрдЬ्рдп рдЫीрдиा рд╣ै, рдоेрд░े рджेрд╢ рдХे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдЧुрд▓ाрдо рдмрдиाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рд╣ै। рддुрдо рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдкрд╣ुँрдЪो, рдоैं рднी рдЕрдкрдиी рд╕ेрдиा рд▓ेрдХрд░ рддुрдорд╕े рд░рдгрднूрдоि рдоें рджो рджो рд╣ाрде рдХрд░рдиे рдХो рдкрд╣ुँрдЪрддा рд╣ूँ. рдпрд╣ी рдоेрд░ा рд░ाрдЬрдкूрддी рдзрд░्рдо рд╣ै। рдЙрдирдХे рд╡рдЪрди рд╕ुрди рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣рддрдк्рд░рдж рд░рд╣ рдЧрдпे। рддрднी рдЧंрдЧा рдоैрдпा рдХी рдЬрдп рдмोрд▓рддे рд╣ुрдП рдиाрд╡िрдХों рдиे рдиाрд╡ рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдХी рдУрд░ рд░рд╡ाрдиा рдХрд░ рджी।
рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ Raja Hanuwant Singh рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдЕрдзिрдХाрд░ीрдпों рдХो рдЙрдЪ्рдЪ рдХ्рд╖рдд्рд░िрдп рдЖрджрд░्рд╢ों рдХे рджрд░्рд╢рди рдХрд░рд╡ा рдХрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдд्рдоा рдХो рднी рд╢рд░्рдоिंрджा рдХрд░ рджिрдпा рдеा।
Raja Hanuwant Singh рдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рдЗрд╕ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें рдЙрдирдХे рдмреЬे рдкुрдд्рд░ рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХे рднाрдИ рдиे рднी рдоाрддृрднूрдоि рдХी рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдк्рд░ाрдгों рдХी рдЖрд╣ुрддि рджी рдеी। ‘‘рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕рдорд░ рдХे рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдпौрдж्рдзा’’ рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░- ‘‘рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдЗрдирдХे рдаिрдХाрдиे рдХो рдЬрдм्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा। рдмाрдж рдоें рд╣рдирд╡ंрддрд╕िंрд╣ рд╕ुрд▓्рддाрдирдкुрд░ рдХे рдЪांрджा рдХी рд▓реЬाрдИ рдоें рдХрд░्рдирд▓ рд░ाрдмрд░्рдЯрд╕рди рд╕े рдШрдоाрд╕ाрди рдпुрдж्рдз рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡ीрд░рдЧрддि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдП।’’ 30 рдЬूрди 1881 рдХो рдоाрддृрднूрдоि рдХे рд▓िрдП рд╢рд╣ीрдж рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рдк्рд░рддाрдк рд╕िंрд╣ рдХे рдкुрдд्рд░ рд░ाрдЬा рд░ाрдордкाрд▓рд╕िंрд╣ рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдХी рдЧрдж्рджी рдкрд░ рд╡िрд░ाрдЬे।
Raja Hanuwant Singh рдж्рд╡ाрд░ा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╢ुрд░ू рдХी рдоुрд╣ीрдо рдХो рдЙрдирдХे рд╡ंрд╢рдЬों рдиे рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдЬрдирдЬाрдЧрд░рдг рд╣ेрддु рд░ाрдЬा рд░ाрдордкाрд▓ рд╕िंрд╣ рдиे ‘рд╣िрди्рджोрд╕्рдеाрди’ рдиाрдордХ рд╣िрди्рджी рдЕрдЦрдмाрд░ рдиिрдХाрд▓ा। 14 рдирд╡рдо्рдмрд░ 1929 рдХो рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдЖрдпे рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдирд░ेрд╢ рд░ाрдЬा рдЕрд╡рдзेрд╢ рд╕िंрд╣ рдХे рд╕ाрде рд╡िрджेрд╢ी рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХी рд╣ोрд▓ी рдЬрд▓ाрдИ। рд╡िрджेрд╢ी рдХрдкреЬों рдХी рд╣ोрд▓ी рдЬрд▓ाрдиे рдХे рджूрд╕рд░े рджिрди рдЧांрдзीрдЬी рдиे рд░ाрдЬрднрд╡рди рдкрд░ рддिрд░ंрдЧा рдлрд╣рд░ाрдпा рдеा। рдЙрд╕ рд╕्рдерд▓ рдкрд░ рдЖрдЬ рднी 14 рдирд╡рдо्рдмрд░ рдХो рдоेрд▓ा рд▓рдЧрддा рд╣ै। рд░ाрдЬा рдЕрд╡рдзेрд╢рд╕िंрд╣ рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬा рджिрдиेрд╢ рд╕िंрд╣ рдиे рднी рдЖрдЬाрджी рдХे рдкрд╣рд▓े рд╡ рдмाрдж рдоें рджेрд╢ рдХे рдирд╡рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдИ। рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓реЬाрдИ рд╣ेрддु рд░ाрдЬा рджिрдиेрд╢рд╕िंрд╣ рдиे ‘‘рд░ाрдЙंрдб рдж рдЯेрдмрд▓’’ рдиाрдордХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдЕрдЦрдмाрд░ рдиिрдХाрд▓ा рдеा рд╡ рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдХрдИ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпों рдоें рдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े।
Raja Hanuwant Singh рдж्рд╡ाрд░ा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╢ुрд░ू рдХी рдоुрд╣ीрдо рдХो рдЙрдирдХे рд╡ंрд╢рдЬों рдиे рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рдЖрдЬाрджी рдХे рд▓िрдП рдЬрдирдЬाрдЧрд░рдг рд╣ेрддु рд░ाрдЬा рд░ाрдордкाрд▓ рд╕िंрд╣ рдиे ‘рд╣िрди्рджोрд╕्рдеाрди’ рдиाрдордХ рд╣िрди्рджी рдЕрдЦрдмाрд░ рдиिрдХाрд▓ा। 14 рдирд╡рдо्рдмрд░ 1929 рдХो рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдЖрдпे рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХाрд▓ाрдХांрдХрд░ рдирд░ेрд╢ рд░ाрдЬा рдЕрд╡рдзेрд╢ рд╕िंрд╣ рдХे рд╕ाрде рд╡िрджेрд╢ी рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХी рд╣ोрд▓ी рдЬрд▓ाрдИ। рд╡िрджेрд╢ी рдХрдкреЬों рдХी рд╣ोрд▓ी рдЬрд▓ाрдиे рдХे рджूрд╕рд░े рджिрди рдЧांрдзीрдЬी рдиे рд░ाрдЬрднрд╡рди рдкрд░ рддिрд░ंрдЧा рдлрд╣рд░ाрдпा рдеा। рдЙрд╕ рд╕्рдерд▓ рдкрд░ рдЖрдЬ рднी 14 рдирд╡рдо्рдмрд░ рдХो рдоेрд▓ा рд▓рдЧрддा рд╣ै। рд░ाрдЬा рдЕрд╡рдзेрд╢рд╕िंрд╣ рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬा рджिрдиेрд╢ рд╕िंрд╣ рдиे рднी рдЖрдЬाрджी рдХे рдкрд╣рд▓े рд╡ рдмाрдж рдоें рджेрд╢ рдХे рдирд╡рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдИ। рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓реЬाрдИ рд╣ेрддु рд░ाрдЬा рджिрдиेрд╢рд╕िंрд╣ рдиे ‘‘рд░ाрдЙंрдб рдж рдЯेрдмрд▓’’ рдиाрдордХ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдЕрдЦрдмाрд░ рдиिрдХाрд▓ा рдеा рд╡ рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдХрдИ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпों рдоें рдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े।
History Of Kalakankar in Hindi, Freedom Fighter Raja Hanuwant Singh History in Hindi